Lucs bijdrage tot 16 november

Op Vlaanderens Velden

Klaprozen bloeien op Vlaanderens velden,
tussen de kruisen, rij aan rij,
van ons die liggen, zij aan zij.
De zang van koene lerken in de lucht,
schier onhoorbaar door het krijgsgerucht.

Wij zijn de Doden. Gisteren nog
zagen wij dageraad en deemstering,
beminden en werden bemind,
en liggen nu in Vlaanderens velden.

Bekamp de vijand met nieuwe moed
en grijp de toorts waarvoor wij streden;
Als je verzaakt aan ons die leden,
dan gun je geen rust aan helden,
waarvoor klaprozen, rood als bloed,
bloeien op Vlaanderens velden.

John McCrae© Hertaling van Lepus



In Flanders fields

De grond is hier het vetst.
Zelfs na al die jaren zonder mest
zou je hier een dodenprei kunnen kweken
die alle markten tart.

De Engelse veteranen worden schaars.
Elk jaar wijzen zij aan hun schaarse vrienden:
Hill Sixty, Hill Sixty One, Poelkapelle.

In Flanders Fields rijden de maaldorsers
steeds dichtere kringen rond de kronkelgangen
van verharde zandzakken, de darmen van de dood.

De boter van de streek
smaakt naar klaprozen.

Hugo Claus
Uit "Ik schrijf je neer"; De Bezige Bij - 2002.


Ik volg de afgelopen weken de boeiende programmareeks ‘Eind goed, al goed’ op Radio 1 waarin men met de lezers-luisteraars op zoek gaat naar de beste boekeneindes. In het radiojournaal van 11 november bericht men zoals elk jaar: ‘Op het graf van de onbekende soldaat werd een krans neergelegd.’ Ik volg met aandacht en luister naar de woorden. Ik begin de dingen met elkaar te verbinden.
Pat Donné verwijst naar aanleiding van ‘De voorstad groeit’ van L.P. Boon naar ‘… het leven als een kerkhof van illusies’. Claus is met geen enkel boek vertegenwoordigt in de top 10, maar was dan wel heel goed in levenseinden.
Nog een genomineerde: G. Reve ‘s ‘De Avonden’, waarin hij ondermeer de leegte beschrijft, het niets van het leven. Eindzin: ‘Hij strekte zich uit en viel in een diepe slaap.’ Ik vraag mij af wat het verschil is tussen in een diepe slaap vallen en inslapen?
Doodgaan is niet erg, maar sterven. De omstandigheden, de redenen. En de angst vooraf.
Je kan sterven als een prins of in de goot. Op een exotisch eiland zoals Brel. Heroïsch zoals Tom Simpson bij de beklimming van de Mont Ventoux. Of als een onbekende soldaat.
Oorlog is zinloos, maar levert de omstandigheden voor vriendschap en liefde, voor pijn en vreugde. Wat hebben liefde en dood gemeen? Is liefde sterker dan de dood? Kan liefde de dood overwinnen?
‘Op het graf van de onbekende soldaat werd een krans neergelegd’. Na al die jaren in het nieuws is de onbekende soldaat een bekende soldaat geworden.