woensdag 12 maart 2008

Jullie lazen de commentaren reeds. Nog enkele indrukken van onze bijeenkomst van woensdag 12/03
We waren ontroerd door de tekst van Piet. En merkten op dat de foto in de eerste plaats herinneringen opriep, vrolijke herinneringen. Door zijn verhaal, zijn context wordt het dan toch een droevige foto. De tekst evolueert van die herinneringen naar een kille beschrijving van thermonucleaire experimenten. Tussendoor wordt de kameraadschap en een veld zonder lijnen geëvoceerd. De esthetische kwaliteiten van deze foto doen er niet echt toe – het verhaal van de foto wordt de foto. Er is het horloge, de wijzende arm van een speler, de begrenzende bomenrij maar bovenal de achterliggende ramp.
En dan komt Pascal met een foto die noch context noch anecdote wil zijn maar een spel van lijnen en vlakken. Het is alsof ik dan pas zie wat voor een boeiend vlak dit is. En nu opnieuw, wanneer ik de foto bekijk hier op de blog. Voor mij is het een schilderij geworden. Deze foto staat diametraal tegenover de vorige.
Piet leest met ingehouden emotie. Pascal met gewichtige ernst. Luc begint met een aarzeling – hij grinnikt even – en wordt overtuiging. Giacometti tussen zijn werken, Giacometti in beweging. Op de dvd die ik deze week huurde, is deze foto ook te zien in een reeks atelierbeelden. Dit was de juiste foto, het goede moment, de verrassing, zegt Cartier-Bresson. Voor Piet vormen de kunstenaar en het stappende beeld de kern. De kunstenaar als wervelwind, hij grijpt een beeld vast bij de nek – ontstuimig en terzelfdertijd geconcentreerd weet hij wat hij doet en zal hij zijn orde handhaven. De definitieve plaats van de objecten. Hier gebeurt iets, iets decisiefs.
Ikzelf had geen foto en dat kwam door allerhande twijfels. Het niet kunnen kiezen. De angst om over een foto te spreken in aanwezigheid van vier steengoede fotografen. Koudelka leek me wel wat, de grimmige zwarte hond in een sneeuwlandschap en die deed me dan weer denken aan een foto van mezelf, gemaakt door mijn broer, 27 jaar geleden. Het is een foto die vreemde reacties oproept bij mensen en even dacht ik eraan die reacties te filmen en daar een tekst bij te schrijven. En zo kwam ik bij
Sophie Calle :
Het is een kort filmpje over haar werk. Toen ze terugkwam in Parijs, na een afwezigheid van 7 jaar, liep ze verloren in een stad die haar vreemd geworden was. Ze stelde zich vragen over sommige mensen, meer bepaald over de mensen die zonder duidelijk doel in de stad ronddwaalden. Niet op weg naar een werk – wat kon hun doel dan zijn en hadden zij wel een doel ? Ze begon hen te fotograferen om hun paden, hun interesses, hun energie die haar zo bitter ontbrak, te ontdekken en zich zo toe te eigenen.. In een poging haar wereld te ordenen. Toen kwam ze op het idee mensen te volgen, hen te fotograferen en daar notities bij te maken. Om hen niet te vergeten, pour me souvenir d’eux. Een toeval of liever een teken – un signe – bracht haar ertoe een man te volgen tot in Venetië waar ze niet alleen hem fotografeerde maar ook wat hij fotografeerde. (Ze merkt op dat die persoon van kapitaal belang is, een levensnoodzakelijke rol speelt dans la fabrication d’une obsession, om achteraf radicaal afgedankt te worden. (Het is een machtspel waarbij zij de touwtjes in handen houdt) Toen het experiment voorbij was, leek het haar wel wat om zelf gevolgd te worden. Zo liet ze haar moeder een privédetective inhuren (onder voorwendsel dat haar dochter een verhouding met een te oude man had). Het bezorgde haar een kick en een dagboek en ook het document dat de privédetective afleverde, vindt zijn plaats in het oeuvre. Dat rapport bevalt haar wel, met zijn bijzonder taalgebruik (La surveillée emprunte la rue …) en sommige foto’s vindt ze zeer geslaagd
Ik herinner me ook een fotoboek van de zestig dagen die volgen op een amoureuze breuk. Een foto per dag. Tot het verdriet op was.

Sophie Calle irriteert me en ze boeit me. Het vermengen van openbaarheid en privé, het voyeurisme – exhibitionisme. De rol die ze de wereld doet spelen in haar leven, de rol die ze een anonieme passant en zichzelf toebedeelt. Het leven dat op die manier een beheersbaar drama wordt én een spel - ze zorgt zelf voor de mise en scène.
Het verhaal primeert – fotografie als illustratie, bewijsmateriaal.


Het was een boeiende avond en ik heb Paul erbij gemist. Veel geleerd.